Otizmde Sosyal Öykü Yöntemi: Anlamlı İletişim ve Davranış Yönetimi

 

Otizmde Sosyal Öykü Yöntemi: Anlamlı İletişim ve Davranış Yönetimi

Giriş

Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bireyler için iletişim ve sosyal etkileşim, günlük yaşamda karşılaşılan en büyük zorluklardan biridir. Bu zorlukların üstesinden gelmek için kullanılan etkili yöntemlerden biri de "Sosyal Öyküler"dir. Sosyal öyküler, otizmli bireylerin sosyal durumları anlamalarını, uygun tepkiler geliştirmelerini ve sosyal becerilerini artırmalarını sağlamak amacıyla kullanılan yapılandırılmış hikayelerdir.

Sosyal Öykü Nedir?

Sosyal öyküler, belirli bir sosyal durumu veya olayları betimleyen, basit ve açık bir dille yazılmış kısa hikayelerdir. Bu hikayeler, otizmli bireylerin anlamakta zorlandığı sosyal ipuçlarını, beklenen davranışları ve karşılaşabilecekleri olası sonuçları net bir şekilde açıklar. Sosyal öyküler, bireylerin kaygılarını azaltır, güven duygularını artırır ve yeni sosyal beceriler geliştirmelerine yardımcı olur.

Sosyal Öykülerin Yapısı

Bir sosyal öykü genellikle dört temel cümle türünden oluşur:

1. Tanımlayıcı Cümleler: Durumu veya çevreyi tanımlar. Örneğin, "Okulda öğle yemeği sırasında arkadaşlarımla otururum."
2. Yönlendirici Cümleler: Bireyin nasıl davranması gerektiğini belirtir. Örneğin, "Eğer sıra beklemem gerekiyorsa, sessizce beklemeliyim."
3. Perspektif Cümleleri: Başkalarının düşünce ve duygularını ifade eder. Örneğin, "Arkadaşlarım, sırada beklerken sessiz kalmamı bekliyor."
4. Onaylayıcı Cümleler: Bireyin doğru davranışı pekiştirmesine yardımcı olur. Örneğin, "Sıra beklerken sessiz kalırsam, herkes mutlu olur."

Sosyal Öykülerin Uygulama Alanları

Sosyal öyküler, otizmli bireylerin birçok farklı sosyal durumda başarılı olmasını destekler. Örneğin:

• Okulda: Sınıf kurallarını anlamak, arkadaşlık kuralları hakkında bilgi edinmek.
• Evde: Günlük rutinler, ev içi kurallar.
• Toplum İçinde: Alışveriş yapma, toplu taşıma kullanma gibi durumlarda uygun davranışları öğrenmek.

Sosyal Öykülerin Etkisi

Araştırmalar, sosyal öykülerin otizmli bireylerin sosyal becerilerini geliştirmede, problem davranışları azaltmada ve sosyal etkileşimlerde başarıyı artırmada etkili olduğunu göstermektedir. Bu öyküler, bireylerin belirli bir sosyal duruma nasıl tepki vereceklerini öğrenmelerine ve beklenen davranışları sergilemelerine yardımcı olur.

Sonuç

Otizmli bireyler için sosyal etkileşimlerin karmaşıklığı, yaşam kalitelerini olumsuz etkileyebilir. Sosyal öyküler, bu bireylerin sosyal dünyada başarılı olabilmeleri için güçlü bir araçtır. Hem ebeveynler hem de eğitimciler, sosyal öyküleri kullanarak otizmli bireylerin sosyal becerilerini ve davranışlarını olumlu yönde geliştirebilir. Sosyal öykülerin düzenli kullanımı, bireylerin sosyal yaşamlarını daha anlamlı ve etkili bir şekilde yönetmelerine olanak tanır.