ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUĞU OLAN VELİLERE YÖNELİK ÖNEMLİ BİLGİLER (ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ, OTİZM, DİL VE KONUŞMA GÜÇLÜĞÜ, ZİHİNSEL ENGELLİLER)

 

1. Özel Öğrenme Güçlüğü

Tanım ve Belirtiler

• Tanım: Özel öğrenme güçlüğü, bireyin zekâ seviyesinden bağımsız olarak, okuma, yazma ve matematik gibi akademik becerilerde yaşadığı belirgin zorluklardır.
• Belirtiler:
  • Okuma ve yazmada zorluk (disleksi)
  • Matematik problemlerini anlamada ve çözmede zorluk (diskalkuli)
  • Yazılı ifadede zorluk (disgrafi)

Nedenleri ve Risk Faktörleri

• Nedenler:
  • Genetik faktörler
  • Beyin yapısındaki ve işlemlerindeki farklılıklar
  • Çevresel faktörler (örneğin, doğum öncesi veya doğum sırasında yaşanan komplikasyonlar)
• Risk Faktörleri:
  • Ailede öğrenme güçlüğü öyküsü
  • Erken doğum veya düşük doğum ağırlığı
  • Çocukluk döneminde yaşanan travmalar

Tanı ve Değerlendirme

• Tanı Süreci:
  • Eğitimciler ve uzmanlar tarafından yapılan gözlemler
  • Akademik performansın değerlendirilmesi
  • Psikolojik ve eğitimsel testler
• Değerlendirme:
  • Çocuğun güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesi
  • Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlanması

Müdahale ve Destek Stratejileri

• Eğitim Yöntemleri:
  • Çoklu duyusal öğrenme teknikleri (örneğin, görsel, işitsel ve dokunsal materyallerin kullanımı)
  • Tekrarlayan ve aşamalı öğretim
  • Uygulamalı ve somut öğrenme aktiviteleri
• Evde Destek:
  • Çocuğun ödev yapma sürecine aktif katılım
  • Okuma ve yazma pratikleri için günlük zaman ayırma
  • Pozitif pekiştirme ve motivasyon sağlama

2. Dil ve Konuşma Güçlüğü

Tanım ve Belirtiler

• Tanım: Dil ve konuşma güçlüğü, bireyin dili anlama ve kullanma yeteneğinde yaşadığı zorlukları ifade eder. Bu, dil gecikmeleri, ses bozuklukları, kekemelik ve artikülasyon sorunlarını içerebilir.
• Belirtiler:
  • Kelime dağarcığında sınırlılık
  • Konuşmada akıcılık sorunları (kekemelik)
  • Seslerin yanlış veya eksik telaffuzu
  • Konuşma anlaşılırlığının düşük olması

Nedenleri ve Risk Faktörleri

• Nedenler:
  • Genetik faktörler
  • Beyin hasarı veya gelişimsel bozukluklar
  • İşitme kaybı veya diğer duyusal bozukluklar
• Risk Faktörleri:
  • Ailede dil ve konuşma bozukluğu öyküsü
  • Erken doğum veya düşük doğum ağırlığı
  • Çocukluk döneminde yaşanan travmalar veya enfeksiyonlar

Tanı ve Değerlendirme

• Tanı Süreci:
  • Dil ve konuşma terapistleri tarafından yapılan değerlendirmeler
  • Detaylı tıbbi ve gelişimsel öykü alınması
  • Standart testler ve gözlemler
• Değerlendirme:
  • Dilin anlama ve ifade etme becerilerinin analizi
  • Artikülasyon, ses ve akıcılık değerlendirmesi

Müdahale ve Destek Stratejileri

• Eğitim Yöntemleri:
  • Dil ve konuşma terapisi
  • Oyun temelli öğrenme ve dil gelişimini teşvik eden aktiviteler
  • Aile katılımı ve evde uygulanan destek programları
• Evde Destek:
  • Günlük konuşma ve dil aktiviteleri (örneğin, hikaye okuma, şarkı söyleme)
  • Pozitif geri bildirim ve sabırlı yaklaşım
  • Dil ve konuşma oyunları ve aktiviteleri kullanma

3. Zihinsel Engeller

Tanım ve Belirtiler

• Tanım: Zihinsel engeller, bireyin genel zihinsel yeteneklerinde belirgin sınırlamalar yaşaması ve bu durumun günlük yaşam becerilerini etkilemesi durumudur.
• Belirtiler:
  • Düşük akademik performans
  • Günlük yaşam becerilerinde zorluk (örneğin, kişisel bakım, sosyal beceriler)
  • Kavrama ve öğrenmede gecikmeler

Nedenleri ve Risk Faktörleri

• Nedenler:
  • Genetik faktörler (örneğin, Down sendromu)
  • Doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrası komplikasyonlar
  • Çevresel faktörler (örneğin, yetersiz beslenme, toksik maddelere maruz kalma)
• Risk Faktörleri:
  • Ailede zihinsel engel öyküsü
  • Erken doğum veya düşük doğum ağırlığı
  • Gebelik sırasında annenin enfeksiyonlar geçirmesi

Tanı ve Değerlendirme

• Tanı Süreci:
  • Gelişimsel değerlendirmeler ve IQ testleri
  • Gözlem ve öğretmen geri bildirimleri
  • Tıbbi öykü ve genetik testler
• Değerlendirme:
  • Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlanması
  • Çocuğun güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesi

Müdahale ve Destek Stratejileri

• Eğitim Yöntemleri:
  • Yapılandırılmış ve tekrarlayan öğretim
  • Günlük yaşam becerilerinin öğretimi
  • Sosyal beceri geliştirme programları
• Evde Destek:
  • Günlük rutinlerin belirlenmesi ve bu rutinlerin düzenli olarak uygulanması
  • Pozitif pekiştirme ve sabırlı yaklaşım
  • Çocuğun ilgi alanlarına yönelik aktiviteler

4. Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB)

Tanım ve Belirtiler

• Tanım: Otizm spektrum bozukluğu (OSB), sosyal iletişim ve etkileşimde sınırlamalar ile tekrarlayıcı davranışlar ve dar ilgi alanları ile karakterize edilen gelişimsel bir bozukluktur.
• Belirtiler:
  • Sosyal etkileşim ve iletişimde zorluklar
  • Tekrarlayıcı davranışlar ve rutine bağlılık
  • Sınırlı ilgi alanları ve yoğun ilgi

Nedenleri ve Risk Faktörleri

• Nedenler:
  • Genetik faktörler ve kalıtım
  • Beyin yapısındaki ve işlemlerindeki farklılıklar
  • Çevresel faktörler (örneğin, erken doğum)
• Risk Faktörleri:
  • Ailede otizm öyküsü
  • Erkek çocuklarda daha yaygın
  • Ebeveyn yaşının ileri olması

Tanı ve Değerlendirme

• Tanı Süreci:
  • Gelişimsel değerlendirmeler ve gözlemler
  • Standart testler ve anketler
  • Tıbbi öykü ve uzman değerlendirmesi
• Değerlendirme:
  • Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlanması
  • Çocuğun güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesi

Müdahale ve Destek Stratejileri

• Eğitim Yöntemleri:
  • Uygulamalı Davranış Analizi (UDA)
  • Yapılandırılmış öğretim ve görsel destekler
  • Sosyal beceri geliştirme programları
• Evde Destek:
  • Günlük rutinlerin belirlenmesi ve düzenli olarak uygulanması
  • Sosyal becerileri teşvik eden aktiviteler
  • Pozitif pekiştirme ve sabırlı yaklaşım